Алесь Аркуш

ПРЫВІД ВЯСНЫ

Вершы

КАТРЫНКА

Пяць мэлёдый катрынка сьпявае,

Толькі ведай — круці рукавятку.

Люд у скрыню да старца кідае

Неўміручага жыта зярняткі.

Грай катрынка,

Сьпявай безупынку.

Лес прачнуўся, дзе зараз палі —

Гонкіх дрэў загулі вершаліны.

Перасьпелі на сонцы маліны,

А ў цямрэчы яшчэ не цьвілі.

Грай катрынка,

Сьпявай безупынку.

Як дакладна чаргуюцца гукі —

Мэталёвая нудзіцца скрынка,

Спрацаваныя, ссохлыя рукі

Круцяць жыцьці ў тужлівай катрынцы.

Грай катрынка,

Сьпявай безупынку.

Гук мэлёдый, як позірк забыты,

Як вада зь ледзяшамі ў палонцы.

Люд кідае апошняе жыта,

А у скрыне ўсё роўна на донцы...

Грай катрынка...

АДБІТКІ

Люстэрка трымае да ночы адбіткі:

Рахманыя, ветлыя, хіжыя твары.

І маюць яны, нават самы някідкі,

Імёны свае, як расьліны ў гербарыі.

А ноччу адбіткі пакінуць люстэрка,

Пасыплюцца долу — заб’юцца ўтрапёна,

Як соліды важкія з бомкай манеркі, —

І профілі згубяць дазваньня імёны.

ЗІМОВЫЯ ЛІХТАРЫ

Навошта песьні ліхтарам?

Маўчаць усё жыцьцё гатовы.

Шпурляюць сьнегам фраярам

На голыя галовы.

Цікава ім глядзець на сьвет

Сьвятлом свайго накалу:

На рух машын, хаду кабет,

На цішыню квартала.

ЧОВЕН

Паміж хваляў човен чорны.

Ў рэчцы — чорная вада.

Не відаць на дне нічога —

Барада вадзяніка

Захінае дно старанна

І матляецца, як віж,

Таямніца дна схавана

Ад вачэй і рук паміж

Вечак ракавін замшэлых,

Хваляў чорнае ракі.

Ад вясла вакол цішэе

Сьпеў пудлівай асакі.

Рэчка сунецца няспынна,

Як у дрэве жыўны сок.

Човен лісьцікам з галіны

Ціха ляжа на пясок.

ЯШЧАРКА

Антону

У яшчаркі свае шляхі,

Свае таемныя сьцяжынкі,

Жыцьцё, схаванае ў імхі,

Пясок, каменьчыкі, сьцяблінкі.

Лісты, жыцьцё ў якіх усё, —

Штораньня на пяску ля ганка,

Як гіерогліфы Басё,

Як вершык хоку або танка.

* * *

Над пожняй плачуць правады,

Амаль галосяць.

Бэтонны слуп, як правадыр,

Выводзіць восень.

Іржышча захавае сьлед,

Сьняжок нібыта.

Сусьвет глядзіць вачмі камэт

На квадры жыта.

* * *

Данілу

пачнем спачатку

каб унікнуць канца

самы надзейны спосаб

гэта нават не вяртаньне

хутчэй адмысловы працяг

пазьней я пакажу табе

свае любімые мясьціны:

рачулку што блукае між пагоркаў

і заімшэлых вялікіх камянёў –

нібыта зачараваныя валадары

яны ахоўваюць велічнае навакольле

дрэвы тут шапочуць

без дапамогі ветру

усё гэта будзе тваё

бо нельга забраць у чалавека тое

што ён любіць

як нельга адабраць у неба

аблокі

кожны нараджае сваю любоў

але ёсьць тая любоў

якая нарадзіла цябе

не ў нас усё

але праз нас

* * *